چهارشنبه سوری در تاریخ اجتماعی ایرانیان

«چهارشنبه سوری در تاریخ اجتماعی ایرانیان»

(وجه تسمیه، تاریخچه، و آئین­های چهارشنبه سوری)

تحقیقی از «محمّدساجد هاشمی» برای درس تاریخ اجتماعی

 

وجه تسمیه

 

شنبه، واژه­ای سامی است که به فارسی درآمده، و در اصل شَنبَد بوده است. البته برخی نیز، «شنبه» را واژه­ای فارسی برگرفته از «شامپت» به معنای «نیم­شب» دانسته­اند.

«سور»، در زبان و ادبیات فارسی و برخی گویش­های ایرانی به معنای جشن، مهمانی، و سرخ به کار رفته است. این واژه در «ختنه سوران» به معنای جشن و در «سور دادن» به معنای مهمانی دادن و در گویش­هایی مانند کردی به معنی «سرخ» استعمال می­شود.  به این اعتبار که در شب چهارشنبه آخر سال ایرانیان جشن می­گیرند و شادی و سرور می­کنند، و آتش می­افروزند و با شعله­های آتش دل تاریک شب را سرخ و روشن می­کنند، می­توان شب چهارشنبه سوری را جشن شب چهارشنبه یا شب چهارشنبه سرخگون و سرخ­فام دانست. (بلوکباشی،1380­:54)